Son illər dünyada peyvənddən imtina hallarında artım müşahidə olunur. Bir vaxtlar ictimai sağlamlığın əsas dayaqlarından sayılan vaksinlərə qarşı bəzi cəmiyyətlərdə etimadsızlıq yaranıb. Xüsusilə valideynlər arasında uşaqları peyvənd etdirməyə qarşı tərəddüdlər artır.
Xarici mütəxəssislər bu gedişatı təhlükəli və riskli hesab edərək, qızılca, göyöskürək kimi artıq nəzarətdə olan xəstəliklərin yenidən yayılma təhlükəsini vurğulayırlar. Bu hal yalnız tibbi deyil, eyni zamanda sosial və psixoloji faktorlarla da izah olunur. Sosial media vasitəsilə yayılan dezinformasiyalar, etimad böhranı, fərdi azadlıq anlayışının dəyişməsi kimi amillər insanların qərarlarını ciddi şəkildə təsirləndirir.
Bəs insanlar peyvənd kimi elmi əsaslı bir tədbirə niyə şübhə ilə yanaşmağa başlayıblar və bu tendensiya cəmiyyətin gələcəyi üçün hansı nəticələrə yol aça bilər?
Mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya danışan sosioloq Üzeyir Şəfiyev bildirib ki, peyvəndlərə inamla bağlı bir çox fərqli yanaşmalar var.
“İctimai rəyin bir qismi hesab edir ki, peyvəndlərin yan təsirləri çoxdur. Peyvəndlər sanki məqsədli şəkildə tətbiq olunur. Dünya əhalisinin artımının qarşısını almaq üçün bir alət kimi düşünülür. Ona görə də insanlar peyvənddən bu və ya digər yollarla yayınmağa çalışırlar. Belə bir düşüncə mövcuddur ki, qlobal beyin mərkəzləri məhz dünya əhalisini azaltmaq üçün bu üsuldan istifadə edirlər.
Hətta 1960-cı ildı geniş yayılmış bir yanaşma var idi: bəlli bir müddətdən sonra dünya əhalisini yedirtmək mümkün olmayacaq. Ona görə də bu və ya digər üsullarla sayın qarşısını almağı düşünürdülər. Bu yollardan biri kimi qidalara və peyvəndlərə tətbiq olunan maddələrin mövcudluğu ilə bağlı fikirlər var idi. Başqa bir yolu da odur ki, əhalisi çox olan ölkələrdə pandemiya və epidemiyalar yaymaqla buna nail olmaq olar. Bu baxımdan belə yanaşmalar təəssüf ki, insanlarda peyvəndə qarşı inam böhranına gətirib çıxarıb”.
Ekspertin sözlərinə görə, peyvəndlərə qarşı inamsızlıq bəşəriyyəti daha pis duruma sala bilər.
“Çünki zəruri olduğu halda insanların peyvənddən imtina etməsi kütləvi xəstəliklərin yayılmasına gətirib çıxara bilər. Hesab edirəm ki, şayiələri, paylaşımları, dezinformasiyaları təhlil etmək, həqiqəti ortaya çıxarmaq və peyvəndə inamı bərpa etmək lazımdır. Çünki bəzi xəstəliklər insanların sağlamlığına müəyyənedici təsir göstərir”,- deyə o vurğulayıb.
Pediatr Günay Rəsulova isə peyvəndsiz uşaqların risk qrupuna aid olduğunu deyib.
“Təhlükəli xəstəliklərin qarşısını almaq üçün ailələr övladlarını vaxtlı-vaxtında peyvəndləməlidir. Bəzən suçiçəyi, qızılca kimi infeksion xəstəliklər ağırlaşdığı zaman digər: ensafalit və meningit kimi infeksion xəstəliklər üçün risk mövcud olur. Bunun qarşısını peyvəndlə almaq mümkündür. Valideynlər çox ayıq olmalıdırlar”,- deyə o fikrini tamamlayıb.
