“Qərbi
azərbaycanlılar öz dədə-baba yurdlarına qayıtmalıdırlar. Bu onların hüququdur”.
Bu
sözlər Dövlət Başçısı İlham Əliyevin çıxışlarında tez-tez səsləndirilir.
Bəs
bu proses hansı şərtlər daxilində reallaşa bilər?
Orta Doğu Araşdırmalar
Mərkəzinin rəhbəri, siyasi şərhçi Sədrəddin
Soltan Referans.az-a
açıqlamasında bu haqda danışıb.
“Azərbaycanın
tələbi 1988-1991-ci illərdə Ermənistandan qovulmuş, vətəndaşlıqları əlindən
alınmış, mülkiyyət, milli insan hüquqları tapdanmış 300 minə yaxın Qərbi Azərbaycan
türkünün hüququnun bərpa olunmasıdır. Bunu Dövlət Başçısı İlham Əliyev, digər rəsmilər
açıq şəkildə bəyan edirlər. Hətta İstanbul Konfransı Təşkilatının İstanbul bəyannaməsində
də Qərbi azərbaycanlıların tapdanan hüququnun bərpası ilə bağlı müddəa var. Bu
sadəcə Qərbi azərbaycanlıların pozulmuş vətəndaş hüquqlarının bərpasıdır. Bunu
bəziləri fərqi məsələlərlə, ermənilərin qayıdışı ilə bağlı məsələlərlə eyniləşdirirlər.
Amma bu yanaşma yanlışdır”.
Siyasi
şərhçi qeyd edib ki, bu, Ermənistana qarşı ərazi iddiası deyil. Bunu Dövlət
Başçısı da dəfələrlə vurğulayıb.
“Ermənilər
Azərbaycanda yerli əhali olmayıb, onlar gəlmədir. Bu tarixdən də məlumdur. Amma
Qərbi azərbaycanlılar isə Ermənistanın yerli sakinləridir. Yəni o torpaqlar
onların tarixi dədə-baba yurdlarıdır. Bu ikisi fərqli nüanslardır. Qərbi azərbaycanlıların
öz yurdlarına qayıdışı prosesi üçün Ermənistan onların hüquqlarını və
azadlıqlarını təmin edəcəyini öhtəliyinə götürür, bunun üçün Repotrasiya
haqqında qanun qəbul edilir. Bu qanunda qərbi azərbaycanlıların da hüquqları öz
əksini tapır. Son 20 ildə ermənilər Repotrasiya haqqında qanun qəbul etməyə cəhd
göstərsələr də, bunu hələ də başa çatdırmayıblar. Amma bununla belə Suriyadan,
Livandan olan erməniləri ölkə ərazisinə yerləşdirirlər və bu da beynəlxalq
hüquqa, qaydalara ziddir.
Fidan
Vəlisoy
