Ağcaqanadla yayılan bu virus təhlükə mənbəyidir; ölkəmizdə ağcaqanad vasitəsilə ötürülən viruslara qarşı tədbirlər həyata keçirilir
Çində yeni çikinqunya virusu yayılaraq epidemiya səviyyəsinə çatıb. Ağcaqanadlar vasitəsilə ötürülən bu xəstəlik kəskin hərarət, üşütmə, bel və oynaq ağrıları, eləcə də səpkilərlə müşahidə olunur.
Referans xəbər verir ki, Səhiyyə Nazirliyi Xüsusi Təhlükəli İnfeksiyalara Nəzarət Mərkəzindən Lent.az-ın sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, hazırda ölkəmizdə çikungunya virusuna yoluxma qeydə alınmayıb.
Qeyd edək ki, tibdə hələlik çikinqunya qarşı nə dərman, nə də peyvənd mövcuddur. İnkubasiya dövrü adətən 3-12 gün arasında dəyişir. Çinin cənubunda aşkar edilmiş ümumi yoluxma halları 8 000-i ötüb
Bəs bu virus Azərbaycana da nə vaxtsa gələ bilərmi? Virus daha çox hansı xroniki xəstələr üçün təhlükə yarada bilər?
Çikungunya virusu ağcaqanadlar vasitəsilə insana keçən və kəskin hərarət, oynaq ağrıları, baş ağrısı və dəri səpkiləri ilə özünü göstərən infeksiyadır. Bu virusun yayılmasının qarşısını almaq çətindir, çünki hazırda onun müalicəsi üçün xüsusi dərman və ya peyvənd mövcud deyil. Virusun inkubasiya dövrü adətən 3-12 gün arasında dəyişir, yəni yoluxan şəxsdə ilk simptomlar bu müddət ərzində görünə bilər.
Hazırda Azərbaycanda çikungunya virusuna yoluxma halları qeydə alınmasa da, ölkədə yay fəslində ağcaqanadların aktivliyi yüksək olduğundan bu virusun ölkəyə gəlmə riski tam istisna edilə bilməz. Qlobal iqlim dəyişikliyi və insanların daha çox səyahət etməsi virusların yeni ərazilərə yayılmasına şərait yaradır.
Virus xüsusilə yaşlı insanlar və xroniki xəstəlikləri olan şəxslər üçün təhlükəlidir. Ürək-damar sistemi, şəkərli diabet, ağciyər xəstəlikləri və zəif immunitetə malik olan insanlar bu xəstəliyin ağır formaları ilə qarşılaşa bilərlər. Ona görə də belə risk qruplarının xüsusi diqqətli olması və profilaktik tədbirlərə ciddi riayət etməsi vacibdir.
Ümumdünya miqyasında COVID-19 kimi viruslar hələ də ciddi təhlükə yaradır, amma ağcaqanadların vasitəçiliyi ilə yayılan çikungunya, Zika və Dengue virusları da xüsusi diqqət tələb edir. Profilaktik tədbirlər ağcaqanadların çoxaldığı ərazilərdə müntəzəm dezinfeksiya, qoruyucu paltarların geyilməsi və ağcaqanadlardan qoruyan vasitələrin istifadəsindən ibarətdir.
Mütəxəssislər qeyd edir ki, ağcaqanad vasitəsilə keçən viruslar dünya üzrə böyük təhlükə yaradır və bir çox hallarda ciddi xəstəliklərə səbəb olur. Bu virusların təhlükəlilik dərəcəsi bir neçə amildən asılıdır. Birincisi, virusun növü və virulensiyasıdır (zərərvericilik gücü). Məsələn, Zika virusu hamilə qadınlar üçün, Ebola virusu isə yüksək ölüm riski ilə fərqlənir. Çikungunya virusu oynaq ağrıları ilə əlaqədar uzunmüddətli problemlər yarada bilər, dengue virusu isə ağır qanaxma və şok kimi ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Eyni zamanda ağcaqanadların geniş yayılması və insanların səyahət etməsi virusların sürətlə yayılmasına səbəb olur. Tropik və subtropik bölgələrdə bu viruslar daha çox yayılır.
Bəzi viruslara qarşı peyvənd və ya effektiv müalicə üsulları mövcuddur (məsələn, qızılca, sarı qızdırma), bəzilərinə isə hələlik yoxdur (məsələn, çikungunya, Zika). Yaşlılar, uşaqlar, hamilə qadınlar və xroniki xəstəlikləri olanlar ağcaqanad vasitəsilə ötürülən viruslar qarşısında daha çox risk altındadır.
Ümumilikdə ağcaqanadlardan keçən viruslar ciddi ictimai səhiyyə problemi kimi qəbul edilir və onların yayılmasının qarşısını almaq üçün profilaktik tədbirlər çox önəmlidir. Bu tədbirlər arasında ağcaqanadların çoxaldığı yerlərin məhv edilməsi, şəxsi qorunma vasitələrinin istifadə olunması və epidemioloji nəzarətin gücləndirilməsi yer alır.
Azərbaycanda ağcaqanadlar vasitəsilə ötürülən viruslara qarşı mübarizə məqsədilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Ölkəmizdə əvvəllər malyariya xəstəliyi mövcud olub, lakin 2012-ci ildən etibarən yerli olaraq malyariya halları qeydə alınmayıb. Bu müvəffəqiyyət Səhiyyə Nazirliyinin həyata keçirdiyi tədbirlər nəticəsində əldə edilib. Bu tədbirlər arasında ağcaqanadların çoxaldığı sahələrin məhv edilməsi, insektisidlərin tətbiqi və profilaktik tədbirlərin görülməsi yer alır. Bundan əlavə, hamilə qadınlar və 5 yaşdan kiçik uşaqlar üçün uzun müddət təsirli olan insektisidli torların (LLIN) paylanması da həyata keçirilib .
Ümumiyyətlə, Azərbaycanda ağcaqanadlar vasitəsilə ötürülən xəstəliklərə qarşı mübarizə məqsədilə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən profilaktik tədbirlər görülür və bu sahədə maarifləndirmə işləri davam etdirilir
